نظام آموزش فنی و حرفه ای کشور از منظر اسناد و قوانین
ازسال 1349 و با تصویب قانون کارآموزی مسئولیت اجرای آموزش غیر رسمی فنی و حرفه ای با هدف تربیت کارگر حرفه ای به وزارت کار امور اجتماعی واگذار گردید.
از سال 1358 و با تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، طبق اصول 3-28و43 وظایفیبه عهدهدولت نهاده شد که به نحوی از انحا باآموزش های فنی و حرفه ای در ارتباط هستند که به برخی ازآنها اشاره می شود.
- بند((13 )) از اصل 3: تامین خودکفایی درعلوم ، فنون، صنع و کشاورزی و ...
- اصل 28 قانون اساسی : دولت موظف است با رعایت نیاز جامعه به مشاغل گوناگون ، برای همه ی افراد امکان اشتغال به کار و شرایط مساوی برای احراز شغل را ایجاد نماید.
- بند ((2)) اصل 43 : تامین شرایط و امکانات کار برای همه به منظوررسیدن به اشتغال کامل.
- بند((7)) اصل 43:استفاده از علوم و فنون و تربیت افراد ماهر متناسب با احتیاج برای توسعه و پیشرفت اقتصاد کشور.
درسال 1359لایحه ی قانونی تشکیل شورا ی عالی هماهنگی آموزش فنی وحرفه ای تصویب شد.
در سال 1360 شورای عالی هماهنگی آموزش فنی وحرفه ای تشکیل شد.
درسال 1362 آموزش فنی وحرفه ای به عنوان بخش مستقل در بودجه ی کشورمنظور گردید و مسولیت کلیه ی آموزش های علمی و عملی ( رسمی ) فنی وحرفه ای به آموزش و پرورش واگذار گردید.
در سال 1379 در قانون برنامه ی سوم ، ماده ی 151 به منظور هماهنگی در امر سیاستگذاری آموزش های فنی وحرفه ای اعم از رسمی و غیر رسمی تصویب شد . به موجب این اصل شورای عالی کارآموزی ( مصوب 1349) و شورای عالی هماهنگی آموزش فنی وحرفه ای ( مصوب 1359) و شورای عالی آموزش های علمی-کاربردی( مصوب 1369) منحل و ستاد هماهنگی آموزش های فنی وحرفه ای به ریاست معاون اول رئیس جمهور و عضویت وزرای آموزش و پرورش ، کار و امور اجتماعی ، علوم- تحقیقات و فنآوری-بهداشت-درمان و آموزش پزشکی-جهاد کشاورزی و رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی و دبیر کل سازمان امور اداری و استخدامی کشور ورئیس مرکز امورمشارکت زنان تشکیل گردید.
در سال 1384 مفاد ماده ی 151 برنامه سوم در ماده ی 53 قانون برنامه چهارم تنفیذ گردید ودر جلسه مورخ 08/04/1384 آیین نامه اجرایی این ماده تصویب شد.
ماده ی 55 قانون برنامه چهارم به طور وسیعی آموزش های فنی وحرفه ای و اقدامات ضروری برای آن را مد نظر قرار داده است . بر اساس این ماده دولت مکلف شده بود به منظور گسترش دانش و مهارت – اصلاح هرم تحصیل نیروی کار-ارتقاء و توانمندسازی سرمایه های انسانی – کاهش فاصله سطح دانش و مهارت نیروی کار کشور با سطح استانداردهای جهانی و ایجاد فرصت های جدید شغلی برای جوانان ، ظرف مدت یک سال از تاریخ تصویب این قانون در محورهای زیر ساز و کارهای لازم را تهیه و با پیش بینی الزامات اجرا نماید.
الف) انجام اقدامات قانونی لازم به منظوربرپایی نهاد سیاستگذار در آموزش فنی وحرفه ای و علمی - کاربردی با توجه به تجریبیات جهانی و داخلی ، به عنوان مرجع اصلی تصویب چشم انداز ها ، راهبردها و سیاسیت ها ی کلان تا زمان شکل گیری نهاد ستاد هماهنگی آموزش های فنی و حرفه ای موضوع ماده ی 151 قانون برنامه سوم توسعه ی اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایزان مصوب 17/01/1379 به کارخود ادامه خواهد داد
ب) استمرار نظام کارآموزی و کارورزی برای تمام آموزش های رسمی ( متوسطه و عالی ) غیر رسمی –فنی و حرفه ای و علمی – کاربردی
ج) تدوین نظام استاندارد و ارزیابی مهارت نیروی کار کشور با رویکرد بین المللی
د) طرح جامع توسعه ی منابع انسانی مورد نیاز این بخش شامل جذب- ارتقای شغلی-آموزش-بهسازی و نگهداشت نیروی انسانی
ه) نظام حمایت از موسسات و بنگاه های دولتی و بخش غیر دولتی در توسعه ی آموزش های فنیو حرفهای وعلمی – کاربردی به ویژه در مناطق کمترتوسعه یافته.
و) نوسازی و بازسازی ساختارها – امکانات و ارتقای کیفیت آموزش های فنی وحرفه ای و علمی –کاربردی و توسعه مراکز آموزشفنی وحرفه ای – فنآوری اطلاعات و ارتباطات با حداکثر مشارکت بخش خصوصی و تعاونی ها و بهره گیری ها از همکاری های بین المللی .
ز) استفاده از توان و امکانات بخش های دولتی و غیر دولتی درتوسعه ی آموزش های فنی وحرفه ای و علمی-کاربردی
ح) نیازسنجی و برآورد نیروی انسانی کاردان مورد نیاز و صدور مجوزلازم و حمایت به منظور تاسیس و توسعه ی مراکز آموزش دوره های کاردانی در بخش خصوصی و تعاونی به نحوی که تا سال چهارم برنامه – ظرفیت های مورد نیاز ایجاد گردد.
وظایف قانونی سازمان آموزش فنی وحرفه ای کشور:
به موجب مواد 107و 108 قانون کار جمهوری اسلامی ایران ، سازمان عهده دار آموش جوانان و کارجویان غیر ماهر و باز آموزی و ارتقا مهارت کارگران شاغل و تربیت و تامین مربیان فنی و حرفه ای است
براساس تبصره ی 3 ماده ی 9 قانون بیکاری و آیین نامه ی مربوطه این سازمان موظف به بازآموزی و تجدید مهارت کارگران تحت پوشش بیمه بیکاری مبتنی بر نیاز بازار کار می باشد.
به استناد ماده ی 8 آیین نامه ی مرتبط با نظام آموزش متوسطه شاخه کار-دانش ( قانون اهداف و وظایف وزارت آموزش و پرورش)این سازمان با همکاری وزارتخانه ها – سازمان ها و مراکز تولیدی و آموزشی در اجرای نظام جدید آموزش متوسطه موظف به آموزش دانش آموختگان شاخه ی کار و دانش و آزمون و ارائه گواهینامه ی مهارت به دانش آموان فارغ التحصیل این شاخه می باشد.
به موجب تبصره ی 11 قانون کار جمهوری اسلامی ایران و آیین نامه نحوه تشکیل و اداره آموزشگاه های فنی وحرفه ای آزاد و موسسات کارآموزی آزاد سازمان موظف به ارایه پروانه تاسیس این آموزشگاهها و موسسات به اشخاص حقیقی و حقوقی و نظارت بر نحوه ی اداره ی آنها و آموزش در این آموزشگاه ها و موسسات و آزمون و ارایه ی گواهینامه به کارآموان آموزش دیده ی آن ها می باشد.
بر اساس تبصره ی 3 ماده ی 16 قانون صنفی و آیین نامه ی اجرایی این تبصره ، آزمون و تشخیص و تعیین صلاحیت فنی و میزان مهارت کارگران فنی واحدهای صنفی را سازمان عهده دار است.
بر اساس تبصره ی 3 ماده ی 110 قانون کار جمهوری اسلامی ایران و آیین نامه ی ایجاد مراکز کارآموزی جوار کارگاه و بین کارگاهی ، سازمان موظف به نظارت و کنترل دوره های کارآموزی این مراکز و همکاری جهت برگزاری آزمون و تعیین صلاحیت فنی آموزش دیدگان و ارایه ی گواهینامه مهارت می باشد
تاریخچه آموزش فنی و حرفه ای بوشهر
در سال 1353 تیم سیاری تحت عنوان صندوق کار آموزی که زیر نظر منطقه فارس اداره می شد در محل میدان امام فعلی احداث و در رشته های جوشکاری برق لوله کشی آب سرد و گرم و برق ساختمان فعالیت خود را شروع کرد .کلاسهای آموزشی ابتدا در چادر و سپس در کانکس هایی به همین منظور ساخته شده بود دایر می شد .تا اینکه در سال 56 محل آن به پشت بهشت صادق انتقال یافته و در سال 57 سوله ای بدین منظور احداث و رشته های اتومکانیک و لوله کشی و برق ساختمان آموزش داده می شد.
در سال 1359 پس از مصوبه شورای انقلاب که بر اساس آن مراکز تعلیمات حرفه ای ، صندوق کارآموزی کانونهای کارآموزی اداره کل آموزش فنی و حرفه ای و واحد های مربوط به مطالعات نیروی انسانی و اشتغال ادغام و در سازمانی به نام(( سازمان آموزش فنی و نیروی انسانی )) وابسته به وزارت کار و امور اجتماعی متمرکز گردید. پایه های مرکز مستقلی در استان پایه ریزی شد و فعالیت آن در رشته های برق ساختمان لوله کشی و اتومکانیک آغاز نمود و تا سال 63 رشته های تراشکاری سیم پیچی، نقشه کشی ساختمان، جوشکاری و تعمیر لوازم خانگی به این مجموعه افزوده شد .
در خرداد ماه 69 مرکز سیار دشتستان در رشته های اتومکانیک، سیم پیچی برق ساختمان ، خیاطی و ماشین نویسی راه اندازی و در نیمه دوم همان سال مرکز سیار گناوه ویژه آموزش به جانبازان در رشته های سیم پیچی و برق ساختمان افتتاح گردید .
در سال 1370 نیز مراکز سیار کنگان و خورموج در 6 رشته فنی و خدماتی فعالیت خود را آغاز نمودند.
در سال 72 و 73 کلنگ احداث مراکز دشتستان و گناوه توسط وزیر محترم وقت آقای کمالی زده شد که در سال 1379 مرکز برازجان با 8 رشته و با ظرفیت 750 نفر در سال به بهره برداری رسید .
روند رو به رشد توسعه مراکز ثابت ، سیار ، پادگانها و زندان در سالهای متمادی ادامه داشته و در حال حاضر اداره کل آموزش فنی و حرفه ای استان بوشهر با15 مرکز آموزشی ثابت و 120 آموزشگاه فنی و حرفه ای آزاد در کلیه شهرستانهای استان فعالیت می نماید.
